Xét nghiệm mỡ máu là gì? Gồm những chỉ số nào? Ý nghĩa ra sao?

Xét nghiệm mỡ máu giúp đánh giá sức khỏe tim mạch bằng cách phân tích các thành phần cholesterol trong máu. LDL-cholesterol trong máu cao sẽ tích tụ trong thành động mạch, gây xơ vữa động mạch, làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề như bệnh tim, đột quỵ và nhồi máu cơ tim.

Vậy, xét nghiệm mỡ máu là gì, cần xét nghiệm các chỉ số nào và từng chỉ số phản ánh điều gì về sức khỏe? Các thông tin sẽ được trình bày trong bài viết sau đây.

Xét nghiệm mỡ máu là gì?

Xét nghiệm mỡ máu (hay còn được gọi là bảng lipid hoặc hồ sơ lipid) là một xét nghiệm máu giúp đo lượng cholesterol và chất béo trung tính trong máu của mỗi người.

Tại sao cần xét nghiệm mỡ máu?

Xét nghiệm mỡ máu giúp xác định nguy cơ tích tụ mỡ (mảng bám) trong động mạch có thể dẫn đến hẹp hoặc tắc động mạch khắp cơ thể (xơ vữa động mạch).

Mỡ máu cao thường không gây ra dấu hiệu hoặc triệu chứng rõ ràng. Chỉ khi thực hiện xét nghiệm bộ mỡ máu mới xác định mỡ máu có cao hay không và ước tính nguy cơ nhồi máu cơ tim cũng như các dạng bệnh tim và bệnh mạch máu khác.

Xác định các chỉ số mỡ máu giúp điều trị kịp thời các bệnh lý mạch máu

Xét nghiệm mỡ máu gồm những chỉ số nào?

Các chỉ số xét nghiệm mỡ máu thường được kiểm tra trong quy trình xét nghiệm mỡ máu, bao gồm:

• Cholesterol toàn phần: Phản ánh tổng lượng cholesterol có trong máu. Cholesterol toàn phần càng cao thì nguy cơ mắc bệnh tim mạch càng lớn.
• Cholesterol lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL-c): Đây là loại cholesterol có thể tích tụ trong mạch máu và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Vì vậy, LDL-c được gọi là cholesterol “xấu”. Quá nhiều chất này trong máu sẽ dẫn đến hiện tượng tích tụ mảng bám trong thành động mạch, gây xơ vữa động mạch, cản trở lưu thông máu, làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ.
• Cholesterol lipoprotein tỷ trọng cao (HDL-c): Đây là loại cholesterol có khả năng loại bỏ LDL-cholesterol trong mạch máu, giữ cho các động mạch thông thoáng và máu được lưu thông dễ dàng hơn. Vì vậy HDL-c được gọi là cholesterol “tốt”.
• Triglycerides: Triglyceride là một loại chất béo trong máu. Khi ăn, cơ thể sẽ chuyển đổi lượng calo không cần thiết thành chất béo trung tính, được lưu trữ trong các tế bào mỡ. Mức độ chất béo trung tính cao có liên quan đến tình trạng thừa cân, ăn quá nhiều thực phẩm ngọt, uống quá nhiều rượu bia, hút thuốc, ít vận động hoặc mắc bệnh tiểu đường với lượng đường trong máu cao. Triglyceride cũng là một loại mỡ máu “xấu”.

Mặc dù đây là các chỉ số chính trong bảng lipid tiêu chuẩn, một số phiên bản xét nghiệm mỡ máu khác có thể bao gồm các chỉ số khác. [1]

Chỉ số mỡ máu trong cơ thể bao nhiêu là bình thường?

Các chỉ số mỡ máu bình thường và nguy cơ gây hại sức khỏe. Nguồn: FAZ

Yếu tố ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm

Trong một số trường hợp, các chỉ số xét nghiệm mỡ máu có thể sai do ảnh hưởng bởi một số yếu tố như: không nhịn ăn cách 8 – 10 tiếng, dùng thuốc điều trị bệnh, chỉ kiểm tra chỉ số HDL-c hoặc LDL-c…

Quy trình xét nghiệm mỡ máu

Xét nghiệm mỡ máu là xét nghiệm máu, thường được thực hiện vào buổi sáng và trải qua các bước sau [2]:

1. Trước xét nghiệm

Đối với xét nghiệm mỡ máu trong phòng thí nghiệm, bạn thường phải nhịn ăn trong 8 – 10 tiếng và chỉ được uống nước lọc trước khi lấy máu.

Trước khi xét nghiệm, bạn cũng nên chia sẻ một số thông tin liên quan đến sức khỏe với bác sĩ như: triệu chứng hoặc vấn đề sức khỏe bạn đang gặp phải; tiền sử sức khỏe tim mạch của gia đình; tất cả các loại thuốc và chất bổ sung mà bạn hiện đang dùng…

2. Trong quá trình xét nghiệm

Trong hầu hết các xét nghiệm mỡ máu, mẫu máu được lấy bằng kim đâm vào tĩnh mạch trên cánh tay. Trước khi lấy máu, một dải thun sẽ được buộc quanh cánh tay trên để tăng lượng máu trong tĩnh mạch và vị trí chọc hút sẽ được lau sạch bằng chất khử trùng.

Việc lấy máu bằng kim có thể gây đau tạm thời. Quá trình lấy máu thường kéo dài dưới một phút.

Lấy máu dưới da qua tĩnh mạch nên được thực hiện bởi các nhân viên y tế

3. Sau xét nghiệm

Sau khi lấy máu từ tĩnh mạch, tăm bông hoặc băng dính được đặt lên vị trí chọc kim để cầm máu. Thông thường, bạn sẽ được hướng dẫn giữ nguyên vị trí này trong một giờ hoặc lâu hơn để ngăn chảy máu.

Đây là một thủ tục ngoại trú thông thường và bạn có thể quay lại các hoạt động thường ngày. Bạn có thể ăn ngay sau khi xét nghiệm.

Một vài lưu ý khi xét nghiệm mỡ máu

Khi xét nghiệm mỡ máu, có một số lưu ý quan trọng sau đây:

1. Thời điểm xét nghiệm

Bác sĩ sẽ lấy mẫu máu để thực hiện xét nghiệm, tốt nhất là vào buổi sáng, sau 8 – 10 giờ nhịn ăn. Thời điểm này thích hợp để xác định mức mỡ trong máu của bệnh nhân một cách chính xác.

2. Nhịn ăn theo hướng dẫn

Bạn thường được yêu cầu nhịn ăn, không tiêu thụ thức ăn hoặc chất lỏng nào khác ngoài nước lọc, trong 8 đến 10 giờ trước khi xét nghiệm. Một số xét nghiệm bộ mỡ máu không yêu cầu nhịn ăn, vì vậy hãy làm theo hướng dẫn của bác sĩ.

3. Uống đủ nước

Mất nước làm tăng nguy cơ chỉ số chất béo trung tính cao giả và uống nhiều nước sẽ tránh được lỗi này. Vì vậy, cần giữ đủ nước trong thời gian nhịn ăn, vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp ổn định nồng độ chất béo trung tính.

Hơn nữa, uống nước giúp bạn cảm thấy dễ chịu hơn và giúp nhân viên y tế dễ xác định vị trí tĩnh mạch. Và nếu xét nghiệm nước tiểu được yêu cầu cùng với xét nghiệm máu, bạn sẽ dễ dàng cung cấp mẫu hơn.

Nếu kết quả xét nghiệm mỡ máu cho thấy cholesterol trong máu của bạn cao hơn mức bình thường, đừng lo lắng. Bạn có thể giảm cholesterol bằng cách thay đổi lối sống, tập luyện thể thao, duy trì uống FAZ mỗi ngày, bỏ hút thuốc…