Thuốc mỡ máu có phải uống suốt đời không? Khi nào ngưng?
Khi được bác sĩ kê đơn thuốc điều trị mỡ máu, nhiều người không khỏi lo lắng, liệu thuốc mỡ máu có phải uống suốt đời không?. Đây là mối bận tâm chính đáng, bởi không ai muốn phụ thuộc lâu dài vào thuốc. Bài viết dưới đây FAZ sẽ giải đáp cụ thể về vấn đề này và giúp bạn lựa chọn giải pháp điều trị phù hợp nhất.
Khi nào được chỉ định dùng thuốc mỡ máu?
Thuốc mỡ máu (thuốc hạ lipid máu) được chỉ định khi người bệnh có mức cholesterol hoặc triglyceride trong máu cao vượt ngưỡng an toàn và có nguy cơ cao mắc các bệnh tim mạch. Dưới đây là một số trường hợp được bác sĩ chỉ định dùng thuốc mỡ máu:
1. Chỉ số mỡ máu vượt ngưỡng an toàn
Mức cảnh báo chỉ số mỡ máu cao cần cân nhắc dùng thuốc:
- LDL-C (cholesterol xấu): ≥ 4.9 mmol/L (≥ 190 mg/dL).
- HDL-C (cholesterol tốt): ≤ 1.0 mmol/L (nam), ≤ 1.3 mmol/L (nữ).
- Triglyceride (mỡ trung tính): ≥ 2.3 mmol/L (≥ 200 mg/dL).
- Total cholesterol (Tổng cholesterol): ≥ 6.2 mmol/L (≥ 240 mg/dL).
Khi các chỉ số trên vượt ngưỡng, đặc biệt là LDL-C cao, bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc, thường là nhóm statin để giảm nguy cơ xơ vữa động mạch và các biến cố tim mạch.
Đọc thêm: Cách đọc các chỉ số mỡ máu.
2. Sau khi thay đổi lối sống nhưng không hiệu quả
Nếu người bệnh đã thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh (giảm chất béo bão hòa, tăng chất xơ), thể dục thể thao đều đặn, giảm cân, bỏ thuốc lá, hạn chế rượu… trong vòng 3-6 tháng, nhưng chỉ số mỡ máu không giảm, bác sĩ có thể cân nhắc chỉ định thuốc.
3. Người mắc bệnh lý nền hoặc nguy cơ tim mạch cao
Thuốc mỡ máu thường được bác sĩ chỉ định sớm nếu người bệnh mắc bệnh nền hoặc nguy cơ tim mạch cao:
- Bệnh tim mạch do xơ vữa động mạch: Nhồi máu cơ tim, đột quỵ, đau thắt ngực, hẹp mạch vành…
- Đái tháo đường tuýp 2 ở người trên 40 tuổi hoặc có yếu tố đi kèm.
- Người mắc bệnh thận mạn tính.
4. Yếu tố nguy cơ cao
Kể cả khi chỉ số mỡ máu không quá cao, nhưng người bệnh có các yếu tố nguy cơ tim mạch, bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc như: cao huyết áp, béo phì, lớn tuổi, tiền sử gia đình mắc bệnh tim sớm.
Thuốc mỡ máu có phải uống suốt đời không?
Thuốc mỡ máu có phải uống suốt đời không? Câu trả lời còn tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe và mức độ rối loạn lipid máu của từng người. Thông thường, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc mỡ máu theo đợt.
Khi kết thúc đợt điều trị, người bệnh sẽ được xét nghiệm lại các chỉ số để đánh giá hiệu quả quá trình điều trị bằng thuốc, từ đó đưa ra giải pháp phù hợp. Nếu chỉ số mỡ máu đã về mức an toàn, người bệnh không có nguy cơ nhồi máu cơm tim hoặc đột quỵ, bác sĩ có thể cho người bệnh ngưng dùng thuốc và hướng dẫn duy trì chế độ sinh hoạt, ăn uống lành mạnh. Tuy nhiên, người bệnh vẫn phải tái khám định kỳ và theo dõi chỉ số mỡ máu.
Trong trường hợp, chỉ số mỡ máu vẫn cao hoặc từng bị nhồi máu cơ tim, đột quỵ, đang mắc bệnh tim mạch, người bệnh buộc phải dùng thuốc lâu dài hoặc suốt đời để kiểm soát bệnh và phòng ngừa biến chứng. Ngoài ra, người mỡ máu cao kèm tiểu đường tuýp 2 có nguy cơ biến chứng tim mạch, cũng cần kiểm soát mỡ máu bằng thuốc lâu dài.
Thuốc mỡ máu có phải uống suốt đời không còn tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể
Có thể ngưng thuốc nếu kiểm soát tốt không?
Người bệnh có thể ngưng thuốc nếu chỉ số mỡ máu được kiểm soát tốt, không có bệnh tim mạch hoặc đái tháo đường và duy trì lối sống lành mạnh. Đặc biệt, chỉ ngưng dùng thuốc khi được bác sĩ đồng ý.
Các nhóm thuốc mỡ máu phổ biến hiện nay
Để kiểm soát mỡ máu, bác sĩ thường kê đơn các nhóm thuốc phù hợp giúp giảm LDL-cholesterol xấu, tăng HDL-cholesterol tốt và giảm triglyceride. Các nhóm thuốc giảm mỡ máu phổ biến hiện nay:
1. Nhóm thuốc Statin
Atorvastatin, Pravastatin, Fluvastatin, Rosuvastatin là các thuốc phổ biến trong nhóm thuốc Statin, thường được sử dụng để kiểm soát mỡ máu cao, đặc biệt ở những người có nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch. Nhóm thuốc này có khả năng ức chế enzyme HMG-CoA reductase – thành phần quan trọng trong quá trình tổng hợp cholesterol ở gan. Nhờ đó, giúp giảm đáng kể LDL-cholesterol và triglyceride. Ngoài ra, nhóm thuốc này còn có khả năng ngăn chặn sự hình thành các mảng bám trong thành mạch, giảm nguy cơ vỡ mảng bám, ngăn ngừa nhồi máu cơ tim và đột quỵ.
2. Nhóm Statin và dạng phối hợp
Ngoài Statin, bác sĩ có thể chỉ định phối hợp thêm các loại thuốc khác như Ezetimibe, Niacin, Amlodipine… Các loại thuốc này phối hợp với thuốc Statin nhằm tăng hiệu quả điều trị cho người có mức mỡ máu rất cao hoặc có nguy cơ liên quan đến tim mạch.
3. Nhóm Fibrat
Fibrat là nhóm thuốc hạ lipid máu, có hiệu quả cao trong việc giảm triglyceride và tăng HDL-cholesterol tốt. Nhóm thuốc này có khả năng kích hoạt thụ thể PPAR-alpha, giúp ức chế quá trình sản xuất triglyceride. Tuy nhiên, người bệnh gan hoặc thận nặng không nên sử dụng nhóm thuốc Fibrat, để tránh các biến chứng nguy hiểm.
4. Nhóm thuốc hạ mỡ máu khác
Ngoài 3 nhóm thuốc chính kể trên, còn nhiều nhóm thuốc giúp kiểm soát mỡ máu như:
- Thuốc ức chế PCSK9: Hoạt động bằng cách ức chế protein PCSK9 trên bề mặt gan, nhờ đó giúp giảm LDL-cholesterol.
- Thuốc ức chế hấp thu chọn lọc cholesterol: Thuốc này giúp ngăn hấp thu cholesterol từ ruột, hỗ trợ giảm cholesterol xấu và triglyceride.
- Thuốc ức chế enzyme ACL: Hỗ trợ ức chế quá trình sản xuất cholesterol ở gan, giúp tăng hiệu quả điều trị khi kết hợp với nhóm thuốc Statin.
Lưu ý gì khi dùng thuốc hạ mỡ máu?
Thuốc mỡ máu có phải uống suốt đời không còn tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể. Khi sử dụng thuốc giảm mỡ máu, người bệnh cần tuân thủ nghiêm ngặt theo chỉ định của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả và an toàn trong quá trình điều trị. Một số lưu ý quan trọng khi sử dụng thuốc giảm mỡ máu:
1. Dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ
Người bệnh mỡ máu cần uống thuốc đúng liều lượng và theo hướng dẫn của bác sĩ. Không được tự ý đổi thuốc hoặc thay đổi liều lượng.
Uống thuốc mỡ máu trong bao lâu cần tuân thủ hướng dẫn, chỉ định của bác sĩ chuyên khoa
2. Theo dõi tác dụng phụ
Một số thuốc như statin có thể gây đau cơ, mệt mỏi hoặc ảnh hưởng đến chức năng gan. Nếu xuất hiện các triệu chứng bất thường như đau cơ, mệt mỏi kéo dài, vàng da… hãy báo ngay cho bác sĩ.
3. Phụ nữ mang thai hoặc cho con bú
Phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú không nên dùng thuốc giảm mỡ máu, trừ khi có sự chỉ định từ bác sĩ. Các thành phần của thuốc có thể ảnh hưởng đến thai nhi hoặc trẻ nhỏ, do đó cần thận trọng khi sử dụng và tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi dùng.
4. Theo dõi chỉ số mỡ máu định kỳ
Người bệnh cần theo dõi chỉ số mỡ máu định kỳ để đánh giá hiệu quả điều trị, cũng như phát hiện và xử lý kịp thời các tác dụng phụ của thuốc. Nếu tình trạng mỡ máu không được cải thiện hoặc xuất hiện các dấu hiệu bất thường, người bệnh cần thông báo cho bác sĩ để có hướng điều trị phù hợp hơn.
Tác dụng phụ khi dùng thuốc hạ mỡ máu lâu dài
Thuốc giảm mỡ máu có thể gây ra một số tác dụng phụ. Tùy thuộc vào nhóm thuốc và cơ địa của từng người, thuốc sẽ gây ra các phản ứng khác nhau. Tác dụng phổ biến của một số nhóm thuốc như:
- Statin: Táo bón, buồn nôn, đau đầu, đau cơ, tăng đường huyết, tăng men gan.
- Fibrat: Tiêu chảy hoặc táo bón, đầy hơi, buồn nôn và nôn, đau đầu, đau lưng, đau cơ, yếu cơ.
Điều đáng nói, khi sử dụng thuốc giảm mỡ máu trong thời gian dài và không tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ, có thể gây ra một số tác dụng phụ nguy hiểm như tổn thương gan, tăng nguy cơ tiểu đường tuýp 2, ảnh hưởng đến trí nhớ và giấc ngủ, rối loạn tiêu hóa kéo dài, thiếu vitamin D.
Để bạn chế tối đa tác dụng phụ, người bệnh cần tuân thủ nghiêm ngặt theo hướng dẫn dùng thuốc của bác sĩ và trao đổi với bác sĩ khi gặp bất kỳ triệu chứng bất thường nào sau khi uống thuốc.
Vai trò của lối sống trong kiểm soát mỡ máu
Bên cạnh thắc mắc thuốc mỡ máu có phải uống suốt đời không, nhiều người còn chưa hiểu rõ vai trò của lối sống trong việc kiểm soát mỡ máu. Lối sống đóng vai trò cốt lõi và nền tảng trong việc kiểm soát mỡ máu. Trong nhiều trường hợp, tình trạng mỡ máu cao có thể được cải thiện bằng cách thay đổi lối sống mà không cần dùng thuốc hoặc giúp thuốc phát huy hiệu quả tối ưu.
1. Chế độ ăn uống hỗ trợ giảm mỡ máu
Chế độ ăn uống khoa học giúp hỗ trợ kiểm soát bệnh hiệu quả, hạn chế biến chứng tim mạch. Người bệnh cần hạn chế chất béo bão hòa như mỡ động vật, đồ chiên rán; tránh chất béo chuyển hóa có trong đồ ăn nhanh, bánh kẹo. Đồng thời tăng cường chất xơ từ rau củ, trái cây, yến mạch và nên ăn nhiều cá béo như cá hồi, cá ngừ, cá thu…
Bổ sung nhiều rau xanh, trái cây trong chế độ ăn uống hàng ngày giúp hỗ trợ kiểm soát tình trạng mỡ máu cao
Xem thêm: Mỡ máu cao kiêng ăn gì?
2. Tăng cường vận động thể chất
Tập thể dục thường xuyên và đều đặn giúp hỗ trợ tăng HDL-cholesterol, giảm LDL-Cholesterol và triglyceride. Người bệnh nên duy trì tập luyện 30-35 phút/ngày, tối thiểu 5 ngày/tuần với các bộ môn như đạp xe, đi bộ, chạy bộ, bơi…
3. Giảm cân và kiểm soát chỉ số BMI
Nếu người bệnh thừa cân, béo phì nên giảm cân để có thể cải thiện chỉ số mỡ máu. Kiểm soát chỉ số BMI lý tưởng không chỉ hỗ trợ cải thiện mỡ máu cao mà còn duy trì sức khỏe tổng thể.
4. Cai thuốc lá, hạn chế rượu bia
Nicotin trong thuốc lá có thể dẫn đến mỡ máu cao, làm phá hủy các mạch máu và hình thành mảng xơ vữa động mạch. Trong khi đó, rượu bia có thể làm tăng nồng độ mỡ máu và tăng nguy cơ mỡ máu cao. Do đó, người bệnh cần từ bỏ thuốc lá và hạn chế tiêu thụ rượu bia, đồ uống chứa cồn.
5. Bổ sung hoạt chất sinh học thiên nhiên
Sử dụng các hoạt chất sinh học thiên nhiên có khả năng điều hòa cholesterol, nhờ đó cải thiện tình trạng mỡ máu cao. Hiện nay, hoạt chất sinh học thiên nhiên GDL-5 đã được chứng minh có khả năng hỗ trợ kiểm soát mỡ máu bằng cơ thế điều hòa cholesterol hiệu quả.
GDL-5 được tinh chiết từ phấn Nam Mỹ có cơ chế điều hòa HMG-CoA reductase – men có vai trò chủ chốt trong quá trình tổng hợp cholesterol của cơ thể, làm giảm tổng hợp và gia tăng thoái giáng men này, nhờ đó làm giảm tổng hợp cholesterol. Đồng thời, giúp tăng hoạt hóa thụ thể LDL-C trên màng tế bào, giúp LDL-C vào trong tế bào nhiều hơn, giảm LDL-C dư thừa; GDL-5 còn làm tăng đáng kể số lượng HDL-C (cholesterol tốt) trong máu.
Bên cạnh đó, GDL-5 còn giúp tế bào hoạt động khỏe hơn, tiếp nhận cholesterol tốt hơn, ngăn chặn quá trình cholesterol bám vào thành mạch. Nhờ đó, giảm nguy cơ xơ vữa động mạch, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm của rối loạn mỡ máu như đột quỵ, nhồi máu cơ tim.
Các sai lầm thường gặp khi dùng thuốc hạ mỡ máu
Một số sai lầm phổ biến thường gặp khi dùng thuốc hạ mỡ máu mà nhiều người mắc phải, làm giảm hiệu quả điều trị, tăng nguy cơ tác dụng phụ hoặc gây biến chứng nghiêm trọng:
- Tự ý mua và dùng thuốc không có sự chỉ định của bác sĩ: Tự ý mua và dùng thuốc khi chưa có sự chỉ định, hướng dẫn của bác sĩ có thể gây ra nhiều tác dụng phụ và tăng nguy cơ biến chứng.
- Ngừng thuốc đột ngột khi thấy mỡ máu đã giảm: Việc ngưng thuốc đột ngột có thể khiến mỡ máu tăng trở lại và tăng nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim.
- Không tái khám và xét nghiệm định kỳ: Điều này dễ bỏ qua các tác dụng phụ nghiêm trọng của thuốc.
- Uống thuốc cùng nước bưởi hoặc rượu: Nước bưởi làm tăng nồng độ statin trong máu, dễ gây độc tính. Trong khi đó, rượu làm tăng gánh nặng cho gan và tăng nguy cơ tổn thương gan.
- Không thông báo với bác sĩ khi có tác dụng phụ: Điều này dễ gây biến chứng nặng nếu không xử lý kịp thời.
Thuốc mỡ máu có phải uống suốt đời không còn phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe và mức độ rối loạn mỡ máu của người bệnh. Đối với những trường hợp mỡ máu cao nặng hoặc có nguy cơ mắc bệnh tim mạch, bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc lâu dài để kiểm soát chỉ số mỡ máu và giảm thiểu nguy cơ biến chứng. Tuy nhiên, những người có tình trạng sức khỏe ổn định, bác sĩ có thể điều chỉnh liều lượng hoặc ngưng thuốc. Do đó, việc tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ và theo dõi sức khỏe định kỳ là điều rất quan trọng.
