Triglyceride là gì? Chức năng, các loại và biến chứng nếu tăng cao

Triglyceride giúp dự trữ và cung cấp năng lượng cho cơ thể khi cần thiết. Tuy nhiên, nếu chỉ số triglyceride quá cao người bệnh sẽ có nguy cơ mắc bệnh tim mạch, huyết áp, thận, tiêu hóa… Vậy cụ thể triglyceride là gì, có chức năng gì và khi chúng tăng cao gây ra biến chứng gì? Tất cả sẽ được giải đáp cụ thể qua bài chia sẻ dưới đây.

Triglyceride là gì? 

Triglyceride là chất béo trung tính, được cung cấp từ 2 nguồn khác nhau: nội sinh từ cơ thể tạo ra (các tế bào gan có khả năng tổng hợp và dự trữ triglyceride), và ngoại sinh từ thực phẩm ăn vào hàng ngày. Nếu chất béo trung tính này tăng cao kết hợp với cholesterol cao sẽ làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột quỵ và viêm tụy cấp.

Chức năng của triglyceride là gì?

Chức năng chính của triglyceride là dự trữ năng lượng cho cơ thể. Cụ thể, khi triglyceride được đưa vào cơ thể, chúng sẽ được phân tách tại ruột non, sau đó, chuyển hóa để tạo thành năng lượng cho cơ thể.

Nguồn năng lượng này sẽ tích tụ chủ yếu ở tế bào gan và mỡ, khi cơ thể cần năng lượng, các hormone sẽ báo hiệu cho tế bào mỡ giải phóng triglyceride để cơ thể sử dụng. Nếu nồng độ triglyceride quá cao sẽ gây tình trạng dư thừa chất béo và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.

Triglyceride tăng cao là nguyên nhân gây ra các vấn đề về sức khỏe nghiêm trọng

Triglyceride bao nhiêu là tốt?

Xét nghiệm triglyceride thường quy khi khám sức khỏe tổng quát định kỳ hoặc theo dõi người bệnh. Chỉ số triglyceride là cơ sở để bác sĩ nhận định chất béo trung tính có nằm phạm vi an toàn không.

• Bình thường: Dưới 150 miligam trên decilit (mg/dL) hoặc dưới 1,7 milimol trên lít (mmol/L).
• Vượt mức bình thường: 150 đến 199 mg/dL (1,8 đến 2,2 mmol/L)
• Cao: 200 đến 499 mg/dL (2,3 đến 5,6 mmol/L)
• Rất cao: 500mg/dL trở lên (5,7 mmol/L trở lên)

Nguyên nhân nào ảnh hưởng đến triglyceride trong máu?

Có nhiều nguyên nhân ảnh hưởng đến triglyceride trong máu, cụ thể:

1. Yếu tố di truyền

Triglyceride tăng trong máu có thể có tính chất di truyền, do người bệnh bị bất hoạt gen lipoprotein lipase (LPL), điều này khiến gan sản xuất lipoprotein tỷ trọng rất thấp (VLDL) quá mức, kết quả cho ra nhiều LDL và triglyceride. Rối loạn triglyceride do di truyền từ gen trội, người bệnh có thể kèm các bệnh khác như: tăng huyết áp, béo phì…

Nồng độ triglyceride trên 200 mg/dL ở người lớn hoặc 100mg/dL ở trẻ em có thể là dấu hiệu của chứng rối loạn chất béo trung tính di truyền.

2. Dinh dưỡng thiếu khoa học

Đây được xem là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng chỉ số triglyceride tăng cao, cụ thể:

• Chế độ dinh dưỡng nghèo nàn, không cân bằng dễ làm tăng triglyceride trong máu. Tiêu thụ các loại thực phẩm giàu carb như ngũ cốc tinh chế (bánh mì trắng, bánh ngọt…), đường làm tăng chất béo trung tính rõ rệt.
• Lạm dụng rượu bia làm tăng calo, đồng thời làm giảm quá trình phân hủy chất béo, làm tăng chất béo trung tính và tăng LDL-cholesterol “xấu”.
• Nghiện thuốc lá cũng làm giảm khả năng đào thải mỡ trong máu, từ đó làm tăng triglyceride và tăng LDL-cholesterol “xấu. Điều này khiến người nghiện thuốc lá tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Tiêu thụ nhiều đồ ăn chiên rán, nhiều dầu mỡ là nguyên nhân làm tăng triglyceride

3. Thừa cân, béo phì

Thừa cân, béo phì dẫn đến kháng insulin. Lúc này, insulin không thể hoạt động để báo hiệu cho các mô đốt cháy chất béo, đồng thời, glucose không thể vào tế bào để sử dụng năng lượng. Để đảm bảo đủ năng lượng cho cơ thể, gan phải cố gắng bù đắp bằng cách dự trữ nhiều axit béo hơn từ nguồn thức ăn hàng ngày. Điều này khiến tình trạng tăng triglyceride tồi tệ hơn.

4. Tiểu đường tuýp 2

Người bị tiểu đường tuýp 2, các mô cũng ngừng đáp ứng với insulin và để duy trì năng lượng cho cơ thể, gan sẽ tăng dự trữ triglyceride.

5. Mắc bệnh gan

Mắc gan nhiễm mỡ không do rượu bia (NAFLD), xơ gan thường có chỉ số chất béo trung tính cao do chức năng gan suy giảm.

6. Sử dụng thuốc điều trị

Thuốc kháng virus, thuốc điều trị bệnh tim mạch, thuốc chống loạn thần, bổ sung nội tiết tố… cũng có thể làm tăng triglyceride trong máu.

Ngoài ra, một số yếu tố còn làm tăng nguy cơ tăng cao như: phụ nữ trong thời kỳ tiền mãn kinh – mãn kinh, mang thai, người mắc HIV… [1]

Biến chứng do tăng triglyceride trong máu

Một người có chỉ số triglyceride cao có thể phải đối mặt với một số vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như:

1. Tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch

Chỉ số triglyceride cao góp phần hình thành xơ vữa động mạch, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch: nhồi máu cơ tim, đột quỵ…

Nhồi máu cơ tim là biến chứng nguy hiểm do tăng triglyceride trong máu

2. Viêm tụy

Bệnh viêm tụy có thể xảy ra khi nồng độ triglyceride tăng cao, thường là trên 20 mmol/l. Các triệu chứng như đau bụng dữ dội, buồn nôn và nôn, sốt. Đặc biệt, viêm tụy nếu không được xử lý kịp thời có thể dẫn đến rò rỉ dịch tiêu hóa ra ngoài tuyến tụy và ảnh hưởng đến tính mạng người bệnh.

3. Ung thư

Theo nghiên cứu của các nhà khoa học Áo, chất béo trung tính tăng cao có liên quan đến nguy cơ mắc ung thư phổi, trực tràng, cổ tử cung, buồng trứng, nội mạc tử cung, tuyến giáp… [2]

3. Tăng nguy cơ biến chứng của bệnh đái tháo đường đường tuýp 2

Tăng chất béo trung tính góp phần làm gia tăng nguy cơ biến chứng của bệnh đái tháo đường tuýp 2.

Phương pháp chẩn đoán tăng triglyceride

Xét nghiệm máu là phương pháp chẩn đoán tăng triglyceride phổ biến hiện nay. Thông thường, xét nghiệm chẩn đoán triglyceride đi kèm với các xét nghiệm mỡ máu khác như: cholesterol toàn phần, LDL-cholesterol, HDL-cholesterol…

Trước khi tiến hành xét nghiệm máu, bác sĩ sẽ trao đổi với người bệnh một số vấn đề như: Tiền sử gia đình mắc bệnh tim, cholesterol cao hoặc chất béo trung tính cao; thói quen sử dụng rượu bia, thuốc lá; các bệnh lý đang điều trị, các loại thuốc đang dùng…

Lưu ý, để có được kết quả chẩn đoán triglyceride chính xác, người bệnh cần nhịn ăn trong 10-12 giờ trước khi xét nghiệm máu.

Nên xét nghiệm triglyceride bao lâu một lần?

Xét nghiệm triglyceride bao nhiêu một lần còn phụ thuộc vào độ tuổi hoặc theo chỉ định của bác sĩ. Cụ thể:

• Trẻ em: Cần xét nghiệm triglyceride lúc 9-11 tuổi và kiểm tra lại lần nữa trong độ tuổi 17- 21 tuổi.
• Người trẻ: Nên xét nghiệm kiểm tra triglyceride 1 lần/năm khi khám sức khỏe tổng quát.
• Người lớn: Tuổi càng lớn chất béo trung tính sẽ càng tăng cao. Người không có bệnh nền, 40-55 tuổi (nam giới) và từ 50-65 tuổi (nữ giới) cần xét nghiệm triglycerid 2 lần/năm.

Đặc biệt, người có bệnh nền (tiểu đường, mắc bệnh tim, tiền sử gia đình có triglyceride và cholesterol cao) có thể 4 – 6 lần/năm hoặc theo chỉ định của bác sĩ.

Xét nghiệm triglyceride định kỳ hoặc theo chỉ định của bác sĩ

Phương pháp điều trị tình trạng triglyceride cao trong máu

Thông thường, dựa vào nguyên nhân gây tăng triglyceride mà bác sĩ sẽ có phác đồ điều trị thích hợp. Một số phương pháp phổ biến:

1. Thay đổi lối sống

Xây dựng lối sống khoa học, lành mạnh được xem là giải pháp hàng đầu giúp điều chỉnh, ổn định chỉ số triglyceride và các chỉ số mỡ máu khác.

Theo đó, người bệnh cần xây dựng chế độ dinh dưỡng lành mạnh, tránh xa thực phẩm nhiều calo (tinh bột tinh chế, đồ ăn chiên rán, thức ăn nhanh…), đường, đồ uống đóng chai… ; tăng cường bổ sung rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, các loại cá béo (cá hồi, cá trích, cá mòi…); thay chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa bằng dầu thực vật như: dầu hạt cải, dầu oliu, dầu đậu nành…

Đồng thời, tập thể dục thường xuyên 30-45 phút mỗi ngày với các bộ môn thích hợp, vừa sức (đi bộ, chạy bộ, bơi lội, đạp xe, yoga…); người bệnh cần ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm, hạn chế thức khuya, tránh xa stress/căng thẳng, hạn chế rượu bia, bỏ thuốc lá, giữ cân nặng ở mức lý tưởng.

Thể dục, thể thao thường xuyên là cách hỗ trợ kiểm soát và phòng ngừa gia tăng triglyceride

2. Thuốc kiểm soát triglyceride máu cao

Trong một số trường hợp cần thiết, bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc để kiểm soát nồng độ chất béo trung tính trong máu. Tùy vào từng trường hợp sức khỏe cụ thể của mỗi người bệnh mà bác sĩ sẽ kê đơn thuốc phù hợp. Do đó, người bệnh cần uống đúng loại thuốc, liều lượng, không tự đổi thuốc hay tăng giảm liều lượng để tránh các tác dụng phụ, biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Giải pháp phòng ngừa tăng triglyceride

Để phòng ngừa tình trạng tăng triglyceride bên cạnh việc xây dựng lối sống lành mạnh, mọi người cần chủ động thăm khám sức khỏe định kỳ hoặc theo chỉ định của bác sĩ. Song song đó, người bệnh nên chủ động bổ sung dưỡng chất chuyên biệt có khả năng điều hòa mỡ máu từ sớm như GDL-5 có trong sản phẩm FAZ đến từ Mỹ.

FAZ với thành phần chính là GDL-5 (Policosanol thiên nhiên) được chứng minh có khả năng hoạt hóa các LDL Receptor tế bào và điều hòa men HMG-CoA reductase. Nhờ đó, hỗ trợ giảm tổng hợp tổng hợp cholesterol toàn phần, giảm LDL-c và giảm triglyceride, giảm nguy cơ và cải thiện tình trạng xơ vữa động mạch, hỗ trợ kiểm soát tăng huyết áp và các bệnh tim mạch.

1 viên FAZ mỗi ngày giúp hỗ trợ điều hòa mỡ máu, góp phần kiểm soát tăng huyết áp và các bệnh lý tim mạch

Chỉ số triglyceride trong máu tăng cao là căn nguyên gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm như tim mạch, viêm tụy, ung thư… đe dọa đến tính mạng người bệnh. Để cải thiện, phòng ngừa gia tăng chất béo trung tính trong máu, bạn cần thiết lập chế độ dinh dưỡng khoa học, lối sống lành mạnh và đừng quên bổ sung 1 viên FAZ mỗi ngày.