Tăng Triglyceride máu đơn thuần: Nguyên nhân và cách phòng ngừa

Nồng độ Triglyceride tăng cao dù không đi kèm với hàm lượng cholesterol cao cũng có thể dẫn đến nhiều vấn đề về tim mạch, não bộ, gan tụy, tăng huyết áp,… Tình trạng này còn được gọi là tăng Triglyceride máu đơn thuần. Vậy bệnh lý này diễn ra do đâu và có thể được điều trị, phòng ngừa bằng những phương pháp nào?

tăng Triglyceride máu đơn thuần

Tăng Triglyceride máu đơn thuần là gì?

Lipid máu là thuật ngữ chỉ những chất béo có trong huyết thanh, bao gồm Lipoprotein tỷ trọng cao (HDL-cholesterol), Lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL-cholesterol), Triglyceride. Trong đó, Triglyceride (chất béo trung tính) là loại chất béo gồm 3 loại axit béo được este hóa để tạo thành phân tử glixerol.

Thông thường, Triglyceride lưu thông trong cơ thể và có thể tạo ra từ các loại thực phẩm sử dụng hàng ngày (mỡ động vật, dầu thực vật) hoặc được cơ thể tổng hợp từ lượng calo dư thừa dự trữ trong tế bào mỡ. Nếu lượng calo nạp vào nhiều hơn mức cơ thể cần, lượng Triglyceride sẽ tích tụ làm tăng nồng độ của chất béo trung tính trong máu.

Tăng Triglyceride máu đơn thuần (Hypertriglyceridemia) là tình trạng mà trong số các chỉ số lipid máu, chỉ có nồng độ Triglyceride tăng. Theo Viện Tim, Phổi và Huyết học Quốc gia (Mỹ), chỉ số Triglyceride trong máu được đánh giá như sau: (1)

• Chỉ số bình thường: Dưới 150 mg/dL đối với người trưởng thành, thấp hơn 90mg/dL đối với trẻ em và thanh thiếu niên (10 – 19 tuổi).
• Chỉ số cận mức cao: Ở khoảng 150 – 199mg/dL.
• Chỉ số cao: Ở khoảng 200 – 499mg/dL.
• Chỉ số rất cao: Trên 500mg/dL.

Dấu hiệu tăng Triglyceride máu đơn thuần

Tăng Triglyceride máu đơn thuần thường không gây ra triệu chứng rõ ràng, chỉ khi nồng độ Triglyceride quá cao trong một khoảng thời gian dài mới có thể gây ra các triệu chứng như:

• Khó thở.
• Đau bụng.
• Suy giảm trí nhớ, sa sút trí tuệ, trầm cảm.
• Xuất hiện các nốt sần nhỏ màu vàng xung quanh khu vực mí mắt, hay còn gọi là bệnh u vàng ở mắt (xanthelasmas).
• Tích tụ chất béo màu vàng, phát ban ở vùng lưng, ngực, mông, các chi,…
• Xuất hiện vòng cung mảnh màu trắng hoặc xám bao quanh rìa giác mạc.

Những nốt sần nhỏ màu vàng quanh mắt có thể là triệu chứng của tăng Triglyceride máu đơn thuần

Nguyên nhân tăng Triglyceride máu đơn thuần và yếu tố nguy cơ

Tình trạng tăng Triglyceride máu đơn thuần thường xảy ra do di truyền, lối sống thiếu khoa học hoặc một số bệnh lý gây ra, cụ thể là:

• Tiền sử gia đình: Những bất thường ở gen do yếu tố di truyền có thể làm bất hoạt men lipoprotein lipase (LPL) và tăng lipoprotein tỷ trọng rất thấp (VLDL), làm tăng nồng độ Triglyceride trong máu.
• Chế độ dinh dưỡng: Thường xuyên sử dụng các loại thực phẩm như đồ chiên xào, mỡ động vật, thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn, bánh kẹo, nước ngọt,… là nguyên nhân làm tăng hàm lượng Triglyceride đơn thuần trong máu.
• Thừa cân: Những người bị thừa cân có khả năng cao có hàm lượng Triglyceride trong máu cao. Đồng thời, việc thừa cân cũng làm giảm độ nhạy insulin, ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa glucose của cơ thể và khiến cơ thể tăng cường dự trữ axit béo.
• Sử dụng bia rượu: Bia rượu chứa hàm lượng cao carbohydrate có thể làm tăng đường huyết, gây tích tụ chất béo bão hòa trong máu. Đây còn là nguyên nhân cản trở quá trình phân hủy chất béo của cơ thể.
• Hút thuốc: Một nghiên cứu đã tìm ra tác hại của thuốc lá trong việc làm tăng lượng Triglyceride, đồng thời làm giảm nồng độ cholesterol tốt (HDL-cholesterol). Hút thuốc lá thường xuyên có thể làm tăng nguy cơ tăng Triglyceride máu đơn thuần, tăng huyết áp, xơ vữa động mạch,…
• Sử dụng thuốc điều trị: Một số loại thuốc điều trị chứa retinoids, steroid, thuốc tim mạch, thuốc lợi tiểu, thuốc ức chế miễn dịch,… có thể gây ra tác dụng phụ là tăng nồng độ Triglyceride trong máu.
• Bệnh lý về gan: Khi gan mắc các bệnh lý khiến tế bào gan suy yếu, quá trình xử lý chất béo sẽ bị ảnh hưởng, dẫn đến sự tích tụ chất béo ở gan và gây tăng hàm lượng Triglyceride trong máu.
• Tiểu đường: Bệnh tiểu đường tuýp 2 làm gia tăng nồng độ glucose và insulin, khiến gan tăng cường chuyển hóa glucose dư thừa thành các axit béo, từ đó tăng lượng Triglyceride.
• Bệnh tuyến giáp: Rối loạn sản xuất hormone do tuyến giáp suy yếu (suy tuyến giáp) có thể ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa chất béo trong cơ thể, làm tăng lượng Triglyceride trong máu.

Thực phẩm chiên xào, thức ăn nhanh có thể làm tăng nồng độ Triglyceride trong máu

Tăng Triglyceride máu đơn thuần có nguy hiểm không? Có thể dẫn đến biến chứng gì?

Tăng Triglyceride máu đơn thuần nếu không có biện pháp cải thiện kịp thời có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng như:

• Xơ vữa động mạch: Lượng chất béo trung tính gia tăng có thể làm tăng nguy cơ hình thành các mảng xơ vữa ở động mạch, làm giảm diện tích lòng mạch, cản trở lưu thông máu và tăng nguy cơ dẫn đến các bệnh lý như nhồi máu cơ tim, đột quỵ,…
• Tăng huyết áp: Khi lượng Triglyceride tăng cao hình thành mảng xơ vữa, gây hẹp lòng mạch máu, quá trình tuần hoàn máu sẽ bị cản trở khiến tim phải tăng cường co bóp để đẩy máu đi khắp cơ thể, làm tăng áp lực lên thành mạch khiến chỉ số huyết áp tăng lên.
• Gan nhiễm mỡ: Nồng độ Triglyceride cao thường sẽ làm tăng sự tích tụ chất béo trung tính ở gan, gây ra tình trạng gan nhiễm mỡ, làm tổn thương tế bào gan và dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như xơ gan, ung thư gan.
• Tiểu đường tuýp 2: Tăng Triglyceride máu đơn thuần có liên quan đến tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.
• Viêm tụy cấp: Nồng độ Triglyceride ở mức cao hơn 500mg/dL có thể gây ra biến chứng viêm tụy cấp, làm rò rỉ dịch tiêu hóa từ tuyến tụy, thậm chí dẫn đến tử vong.
• Các bệnh lý khác: Một số nghiên cứu cho thấy nồng độ chất béo trung tính tăng cao có liên quan đến sự gia tăng nguy cơ của một số loại ung thư như ung thư tuyến giáp, ung thư cổ tử cung, ung thư buồng trứng, ung thư trực tràng,…

Phương pháp chẩn đoán tăng Triglyceride máu đơn thuần

Lấy mẫu máu để tiến hành đo nồng độ lipid huyết thanh là phương pháp chính xác nhất để chẩn đoán tăng Triglyceride máu đơn thuần. Người bệnh cần lưu ý nhịn ăn trong 9 – 14 giờ và không sử dụng bia rượu trong 24 giờ trước khi lấy máu xét nghiệm.

Để đánh giá toàn diện tình trạng tăng Triglyceride máu đơn thuần, nhân viên y tế có thể tiến hành đo chiều cao, cân nặng, đo huyết áp, thăm hỏi về tiền sử bệnh lý và các loại thuốc đang sử dụng.

Xét nghiệm máu là phương pháp giúp đo chỉ số Triglyceride trong máu

Điều trị tình trạng tăng Triglyceride máu đơn thuần

Việc điều trị tăng Triglyceride máu đơn thuần được thực hiện nhằm mục tiêu đưa chỉ số Triglyceride về mức an toàn. Do đó, cách điều trị hiệu quả nhất chính là thay đổi lối sống và chế độ dinh dưỡng khoa học. Trong trường hợp chỉ số Triglyceride của người bệnh tăng cao bác sĩ có thể kê một số loại thuốc hỗ trợ điều hòa nồng độ chất béo bão hòa. (2)

Tùy theo ngưỡng Triglyceride trong máu và bệnh lý nền mà người bệnh có thể được áp dụng các phương pháp điều trị như:

• Từ 150 – 200 mg/dl: Tiến hành thay đổi lối sống khoa học, kết hợp luyện tập thể dục đều đặn.
• Từ 200 – 499 mg/dL: Tiến hành thay đổi lối sống và có thể kết hợp các thuốc điều trị để giảm chỉ số Triglyceride máu như Fenofibrate, Gemfibrozil, Statin,….
• Từ 500 mg/dl trở lên: Duy trì lối sống lành mạnh kết hợp với sử dụng thuốc điều hòa Triglyceride.

Cách phòng ngừa cải thiện tình trạng tăng Triglyceride máu đơn thuần

Để hỗ trợ việc điều trị và phòng ngừa tăng Triglyceride máu đơn thuần, bạn nên chủ động duy trì lối sống khoa học, kiểm soát các nguyên nhân gây bệnh và sử dụng các loại thực phẩm hỗ trợ bổ sung các dưỡng chất từ thiên nhiên.

1. Thay đổi lối sống

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát lượng chất béo trung tính trong máu. Hãy xây dựng chế độ ăn đầy đủ các nhóm dưỡng chất, tăng cường các loại thực phẩm như rau củ quả, ngũ cốc nguyên hạt, thực phẩm giàu chất xơ.

Bên cạnh đó việc hạn chế các thực phẩm chứa nhiều đường, chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa có ý nghĩa quan trọng trong việc giảm nồng độ Triglyceride. Bạn có thể thay thế các loại chất béo bằng axit béo omega-3 lành mạnh có trong các loại cá, các loại hạt, quả bơ, dầu ô liu,…

Một trong những thói quen quan trọng mà bạn cần duy trì là luyện tập thể thao đều đặn, ít nhất 30 phút mỗi ngày với các bài tập như đi bộ, bơi lội, đạp xe đạp,…

Vận động thể chất là phương pháp giúp cải thiện lượng chất béo trung tính trong máu

Bạn cần duy trì thói quen nghỉ ngơi và làm việc hợp lý; hạn chế sử dụng các chất kích thích như bia rượu, thuốc lá; ngủ đủ giấc và thư giãn tâm trí để hạn chế những nguy cơ làm tăng nồng độ Triglyceride trong máu.

2. Kiểm soát các nguyên nhân bệnh

Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng tăng Triglyceride máu đơn thuần là các bệnh lý như bệnh gan, bệnh tuyến giáp, bệnh tiểu đường tuýp 2,… Người bệnh nên tập trung điều trị các bệnh lý này theo chỉ định của bác sĩ để hạn chế nguy cơ biến chứng làm tăng nồng độ chất béo trung tính trong máu.

3. Sử dụng thuốc hoặc thực phẩm hỗ trợ

GDL-5 (Policosanol) – một dưỡng chất được các nhà khoa học Mỹ phân lập và tinh chiết từ phấn mía Nam Mỹ có thể được bổ sung để hỗ trợ cải thiện nồng độ Triglyceride trong máu hiệu quả.

Nghiên cứu được thực hiện trên 30.000 người cho thấy hoạt chất này có tác dụng trong việc làm giảm lượng cholesterol toàn phần, Triglyceride và LDL-cholesterol đáng kể sau 4 – 8 tuần sử dụng.

GDL-5 tác động thông qua cơ chế điều hòa men HMG-CoA reductase và hoạt hóa Receptor tế bào, giúp tăng cường vận chuyển cholesterol vào trong tế bào, giảm tổng hợp và tăng cường chuyển hóa chất béo, hỗ trợ giảm tình trạng thừa cholesterol và Triglyceride.

Tinh chất GDL-5 (có trong viên uống FAZ) đã được chứng minh có khả năng hỗ trợ giảm các nguy cơ tim mạch, giảm nguy cơ nhồi máu cơ tim

Viên uống FAZ đến từ Mỹ với thành phần GDL-5 kết hợp với dưỡng chất thiên nhiên như Gynostemma Extract, Apple Cider Vinegar Extract,.. có tác dụng hỗ trợ điều hòa nồng độ Triglyceride và nồng độ mỡ máu nói chung, hỗ trợ ngăn ngừa các bệnh lý về tim mạch, xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim,…

Mua FAZ với giá nhà thuốc tại Ecogreen – Giao toàn quốc

Tăng Triglyceride máu đơn thuần có thể dẫn đến các bệnh lý liên quan đến tim mạch, huyết áp… gây nguy hại cho sức khỏe. Do đó, chủ động duy trì lối sống lành mạnh và bổ sung các dưỡng chất từ thiên nhiên có tác dụng hỗ trợ phòng ngừa và cải thiện nồng độ Triglyceride trong máu có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe tim mạch.