Chỉ số Cholesterol và Triglyceride trong máu: Vai trò và sự khác biệt

Cholesterol và Triglyceride có một số điểm tương đồng nên thường bị nhầm lẫn là giống nhau, nhưng thực tế đây là hai dạng chất béo khác nhau về cấu trúc và vai trò trong cơ thể. Cùng tìm hiểu về điểm giống và khác nhau, vai trò cũng như biến chứng của Triglyceride và cholesterol.

Cholesterol và Triglyceride trong máu là gì?

Có thể bạn đã biết sự khác biệt giữa cholesterol “xấu” và cholesterol “tốt”, nhưng bạn có thể không biết rằng Triglyceride cũng có ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch.

Cholesterol và Triglyceride là thành phần quan trọng của lipid trong cơ thể con người. Khi được yêu cầu xét nghiệm thành phần mỡ máu, bác sĩ sẽ xác định nồng độ của 2 chất này trong máu nhằm xác định nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

Cholesterol và triglyceride là 2 thành phần mỡ máu, khi tăng cao đều ảnh hưởng đến sức khỏe

Sự khác biệt giữa Cholesterol và Triglyceride là gì?

Khi nói đến nồng độ cholesterol trong máu, có 3 chỉ số chính: HDL-c, LDL-c và Triglyceride. Mặc dù Triglyceride không phải là cholesterol, nhưng lại là một thành phần thiết yếu khi thực hiện xét nghiệm mỡ máu. Sự khác biệt giữa cholesterol và Triglyceride được phân chia như sau:

1. Giống nhau

Triglyceride và cholesterol là những loại lipid khác nhau lưu thông trong máu. Gan có thể tự sản sinh ra cholesterol và Triglyceride để hỗ trợ các chức năng của cơ thể. Tuy nhiên, cholesterol và Triglyceride cũng được đưa vào cơ thể thông qua thực phẩm và đồ uống.

2. Khác nhau

• Triglyceride: Là este axit béo của glycerol và là thành phần lipid của chất béo trong khẩu phần ăn và kho chứa chất béo của động vật. Nếu thường xuyên ăn nhiều calo hơn mức năng lượng cơ thể cần, đặc biệt là từ thực phẩm có hàm lượng carbohydrate cao, sẽ làm tăng Triglyceride máu.
• Cholesterol: Là một chất béo thuộc họ steroid, cần thiết cho chức năng bình thường của tất cả các tế bào động vật và là thành phần cơ bản của màng tế bào. Cơ thể (gan) có thể sản xuất tất cả lượng cholesterol cần thiết để hoạt động.
• Khác với triglyceride, cholesterol có hai loại: HDL – cholesterol (cholesterol “tốt”) và LDL-cholesterol (cholesterol “xấu”). Cholesterol “tốt” không tích tụ bên trong mạch máu mà đưa chất béo trở lại gan. Cholesterol “xấu” khi dư thừa sẽ tạo thành mảng bám bên trong thành mạch máu, làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề về tim.

Vai trò của Cholesterol và Triglycerid với cơ thể

Triglyceride lưu trữ lượng calo không sử dụng hết và cung cấp năng lượng cho cơ thể khi cần. Khi nồng độ Triglyceride quá cao, chất béo tích tụ trong động mạch, làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề về mạch máu và tim mạch.

Triglyceride cao cũng nguy hiểm như cholesterol “xấu”

Trong khi chức năng chính của Triglyceride là cung cấp năng lượng cho cơ thể và dự trữ lượng calo không sử dụng sau này, thì cholesterol giúp cơ thể xây dựng tế bào và tạo ra hormone steroid tuyến thượng thận, tuyến sinh dục, vitamin D và axit mật để giúp phân hủy thực phẩm bạn ăn.

Chỉ số Cholesterol và Triglyceride có ý nghĩa thế nào?

Chỉ số Triglyceride và cholesterol thường bị ảnh hưởng bởi các yếu tố chung giống nhau, bao gồm chế độ ăn uống, lối sống và di truyền. Chỉ số Triglyceride cao hay thấp có thể không liên quan đến các chỉ số cholesterol, xét nghiệm máu có thể cho thấy chỉ số Triglyceride cao nhưng chỉ số LDL-c, HDL-c và cholesterol toàn phần vẫn bình thường.

Điều này là do Triglyceride phụ thuộc vào lượng calo mà bạn tiêu thụ. Còn chỉ số cholesterol có thể tăng lên do nhiều yếu tố như lượng chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa và yếu tố di truyền chi phối.

Tương tự, hai chỉ số Triglyceride và cholesterol cũng ảnh hưởng đến sức khỏe khi chúng ở mức cao. Ví dụ, chỉ số cholesterol cao có thể dẫn đến sự tích tụ mảng xơ vữa trong thành động mạch và dẫn đến nhồi máu cơ tim, đột quỵ. Trong khi đó, chỉ số Triglyceride cao gây ra bệnh tim mạch cũng như các vấn đề về tuyến tụy và bệnh gan.

Chỉ số Triglyceride nên dưới 150mg/dL, trên 200mg/dL được coi là cao và trên 500 mg/dL là rất cao, theo CDC. [1]

Tổng lượng cholesterol nên dưới 200 mg/dL, trong đó:

• Mức LDL-cholesterol phải dưới 100 mg/dL hoặc càng thấp càng tốt.
• Mức HDL-cholesterol phải trên 60 mg/dL.

Xem thêm: Chỉ số Triglyceride thấp có sao không?

Yếu tố nào ảnh hưởng đến Triglyceride và Cholesterol?

Một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến chỉ số Triglyceride trong máu, thường là tăng cao sau khi ăn, người không vận động thể chất, người mắc bệnh tiểu đường, tiêu thụ bia rượu, tác dụng phụ của thuốc điều trị, chu kỳ kinh nguyệt, người thừa cân – béo phì, các vấn đề viêm…

Các lý do phổ biến khiến chỉ số cholesterol cao gây nguy hiểm sức khỏe:

• Ăn quá nhiều chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa khiến cho chỉ số cholesterol tăng cao.
• Thừa cân – béo phì: Người có chỉ số khối BMI từ 30 trở lên đối mặt với nguy cơ cholesterol cao.
• Người không có thói quen vận động, uống nhiều bia rượu, hút thuốc… sẽ làm giảm cholesterol “tốt”, tăng cholesterol “xấu”, dẫn đến cholesterol toàn phần tăng cao.
• Người lớn tuổi: Mặc dù cholesterol cao có thể xảy ra với hầu hết mọi người, nhưng nhóm phụ nữ từ 55 và nam giới từ 45 trở lên có nhiều nguy cơ mắc cholesterol cao hơn do chức năng gan và nội tiết tố sụt giảm.

Người có thói quen ăn uống quá đà, ăn nhiều đường dễ thừa cân – béo phì

Biến chứng do Triglyceride và Cholesterol cao tác động tới cơ thể

Mặc dù chất béo trung tính dự trữ năng lượng nhưng vẫn có trường hợp có quá nhiều chất béo trung tính gây ra các biến chứng như: Viêm tụy, bệnh động mạch vành, động mạch cảnh, nhồi máu cơ tim và đột quỵ. [2]

Cholesterol cao cũng có thể gây ra sự tích tụ chất béo và các chất lắng đọng khác trên thành động mạch tạo thành mảng xơ vữa cản trở trở lưu thông máu và có thể gây ra các biến chứng như:

• Đau thắt ngực: Nếu các động mạch cung cấp máu cho tim (động mạch vành) bị ảnh hưởng, có thể gây đau thắt ngực và xuất hiện các triệu chứng khác của bệnh động mạch vành như nặng vùng ngực, nóng rát, chèn ép tim…
• Nhồi máu cơ tim: Nếu mảng bám tăng dần kích thước và bị vỡ ra, làm tổn thương lòng mạch hình thành cục máu đông tại vị trí mảng bám bị vỡ. Khi đó, cục máu đông ngăn chặn sự lưu thông máu. Nếu lưu lượng máu đến một phần cơ tim bị ngừng lại, người bệnh có nguy cơ bị nhồi máu cơ tim.
• Đột quỵ: Tương tự như nhồi máu cơ tim, đột quỵ xảy ra khi cục máu đông chặn dòng máu đến một phần não.

Đọc thêm: Chỉ số Triglyceride cao bao nhiêu là nguy hiểm?

Phương pháp chẩn đoán chỉ số Cholesterol và Triglyceride

Phương pháp chẩn đoán nồng độ cholesterol và Triglyceride giống nhau, đó chính là xét nghiệm máu. Người bệnh sẽ được nhân viên y tế lấy mẫu máu từ tĩnh mạch, thường là tĩnh mạch vùng cánh tay, để thực hiện xét nghiệm này. Xét nghiệm lipid máu được xem là phương pháp cung cấp nhiều thông tin chính xác.

Kết quả xét nghiệm lipid sẽ hiển thị các chỉ số như:

• Cholesterol toàn phần (Tổng lượng chất béo): Tổng lượng cholesterol là thước đo của tất cả lượng cholesterol trong máu, bao gồm cả số lượng LDL-c, HDL-c.
• LDL-cholesterol: LDL-cholesterol càng cao, càng làm tăng nguy cơ tắc nghẽn động mạch, dẫn đến nhồi máu cơ tim, suy tim, đột quỵ…
• HDL-cholesterol: HDL-cholesterol giúp loại bỏ LDL-cholesterol ra khỏi động mạch. Vì vậy chỉ số HDL-cholesterol càng cao càng tốt hơn.
• Triglyceride: Triglyceride trong máu quá cao cũng làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ.

Cách phòng ngừa cải thiện chỉ số Cholesterol và Triglyceride trong máu

Ngay cả khi bạn có tiền sử gia đình mắc bệnh cholesterol trong máu cao, bạn vẫn có thể phòng ngừa cholesterol cao bằng lối sống và chế độ ăn uống lành mạnh:

• Thực hiện thăm khám và xét nghiệm cholesterol ít nhất 5 năm một lần. Nếu cha mẹ hoặc các thành viên khác trong gia đình có cholesterol cao, nên thực hiện kiểm tra thường xuyên hơn.
• Lựa chọn thực phẩm lành mạnh: Hạn chế thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa: thịt bò, thịt heo, thịt cừu, các loại đồ ăn chế biến sẵn… Chọn thực phẩm có nhiều chất xơ và chất béo không bão hòa như các loại hạt và đậu, thịt nạc, dầu thực vật…
• Tập thể dục vừa phải, ít nhất 30 phút mỗi ngày.
• Không hút thuốc hoặc sử dụng các sản phẩm thuốc lá. Hút thuốc làm tổn thương mạch máu, đẩy nhanh quá trình xơ cứng động mạch và làm tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh tim.
• Tránh các thực phẩm có nhiều đường.
• Chọn các loại cá giàu axit béo omega-3 như cá hồi, cá thu, cá ngừ và cá hồi. Omega-3 trong các loại cá béo có thể hỗ trợ giảm Triglyceride.
• Hạn chế uống rượu bia: Rượu chứa nhiều calo và đường có thể góp phần làm tăng nồng độ Triglyceride.
• Kiểm soát các tình trạng sức khỏe khác như tiểu đường hoặc tăng huyết áp một cách hiệu quả.

Nếu thay đổi lối sống lành mạnh không đủ để kiểm soát Triglyceride và cholesterol cao, bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc: statin, fibrate, dầu cá, niacin…

Đồng thời, người có chỉ số cholesterol và Triglyceride cao nên bổ sung hoạt chất sinh học thiên nhiên như GDL-5 (Policosanol) được chiết xuất phấn mía Nam Mỹ. Hoạt chất này được sản xuất theo công nghệ hiện đại của Mỹ, giúp giữ lại 5 thành phần quan trọng như Heptacosanol, Hexacosanol, Octacosanol, Triacosanol, Nonacosanol có hiệu quả vượt trội trong việc điều hòa các thành phần mỡ máu nhờ tác động đến men HMG-CoA reductase và tăng hoạt hóa Receptor tế bào. Nhờ đó, hỗ trợ điều hòa và ổn định chỉ số mỡ máu, giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và huyết áp hiệu quả, an toàn.

Hiện nay hoạt chất GDL-5 đã có trong viên uống FAZ – Điều hòa mỡ máu, kiểm soát tăng huyết áp và các bệnh tim mạch

Như vậy, cholesterol và Triglyceride là 2 chỉ số quan trọng nhưng chỉ được biết đến khi xét nghiệm thành phần mỡ máu. Thông thường rất khó để nhận biết các dấu hiệu bất thường khi các chỉ số này tăng cao nếu không tiến hành xét nghiệm máu, vì vậy mỗi người nên duy trì đời sống khoa học, đặt lịch thăm khám sức khỏe định kỳ và bổ sung các giải pháp phòng ngừa rối loạn mỡ máu từ sớm.